هفته‌ی گذشته بود که مایکروسافت رسما از کنسول ارزان‌تر نسل بعدی خود یعنی اکس‌باکس سری اس (اسم رمز لاک‌هارت) رونمایی کرد. این کنسول که وضوح تصویر ۱۴۴۰p را هدف قرار داده است، تنها ۳۰۰ دلار قیمت دارد که معادل پلی‌استیشن ۲ در هنگام عرضه یا اکس‌باکس اول است. اما سخت‌افزار این کنسول، باعث ایجاد برخی سوالات و نگرانی‌ها شده است و برخی حتی معتقدند که سری اس نسل بعد را عقب نگه می‌دارد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی این ادعا بپردازیم و صحبت‌های جیسون رونالد (Jason Ronald)، مدیر برنامه‌ریزی اکس‌باکس و چندین توسعه‌دهنده را با هم مرور کنیم. در نهایت به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا اکس‌باکس سری اس انتخاب مناسبی برای نسل بعد هست یا خیر.
جدا از طراحی و اندازه‌ی کنسول، بزرگ‌ترین تفاوت میان اکس‌باکس سری اکس و اس، پردازنده‌ی گرافیکی یا همان GPU آن است. در مقایسه با GPU سری اکس که ۱۲٫۵ ترافلاپس است، سری اس به ۴ ترافلاپس بسنده کرده است. این کنسول همچنین حافظه‌ی رم کم‌تری هم دارد (۱۰ گیگابایت در مقابل ۱۶ گیگابایت) که کمی سرعت آن هم پایین‌تر است. به جز این هر دو کنسول از یک پردازنده، معماری یکسان و SSD با سرعت و طراحی مشابه استفاده می‌کنند. البته SSD سری اس ۵۱۲ گیگابایت است.
همانطور که می‌بینید مایکروسافت تغییرات زیادی را نسبت به پرچم‌دار خود اعمال کرده است تا بتواند این کنسول را با قیمت ۳۰۰ دلار بفروشد. در همین رابطه اکسل نیتینگ (Axel Gneiting)، یکی از برنامه‌نویسان ارشد اید سافتور (id Software)، در توئیتی که حالا پاک شده است گفته:
واقعا در رابطه با حافظه‌ی رم سری اس ناامید شده‌ام. کنار آمدن با این مسئله آسان نیست و واقعا قدرت سخت‌افزار نسل بعد برای بازی‌های مولتی‌پلتفرم را کاهش می‌دهد.
نگاهی به دو کنسول نسل بعدی مایکروسافت: اکس‌باکس سری اکس (سمت چپ) و اکس‌باکس سری اس (سمت راست)
بیلی کان (Billy Khan)، یکی دیگر از اعضای اید سافتور در تایید نیتینگ صحبت کرده است. کان در توئیتی که حالا پاک شده است گفته:
حافظه‌ی رم مشکل بزرگی برای سری اس است. کاهش وضوح تصویر کمک بسیاری به این موضوع می‌کند، اما هنوز هم با مشکلاتی روبه‌رو هستیم.
این نگرانی‌ها در نگاه اول به نظر معقول می‌آیند. هر چه باشد تفاوت زیادی میان سری اس و سری اکس در زمینه‌ی GPU وجود دارد. اما قضیه از جایی پیچیده‌تر می‌شود که به وضوح تصویر هدف این کنسول توجه کنید. در واقع سری اس قرار نیست که همانند سری اکس، بازی‌ها را با وضوح تصویر ۴K اجرا کند. جیسون رونالد در این باره در مصاحبه‌ای با The Verge گفت:
محاسباتی زیادی انجام دادیم تا بفهمیم که برای اجرای بازی‌ها با وضوح تصویر ۴K در مقابل ۱۴۴۰p به چه منابعی نیاز داریم. واقعیت این است که شما (در مقایسه با ۴K) به پهنای باند حافظه‌ی چندانی نیاز ندارید، چرا که دستورالعمل‌ها و بافت‌های بسیار سبک‌تری برای کنسول ارسال می‌شوند. برای همین هم است که نیاز به حافظه‌ی بیشتری هم ندارید.
مایکروسافت معتقد است که توسعه‌دهندگان راه‌های زیادی برای ساخت بازی برای سری اکس با وضوح تصویر ۴K و سپس کاهش وضوح تصویر و بهینه‌سازی آن برای سری اس دارند:
توسعه‌دهندگان تکنیک‌های زیادی برای بهینه‌سازی بازی‌ها دارند. از کاهش وضوح تصویر تا استفاده از وضوح تصویر متغیر که مانند آن‌ها را در پایان این نسل بسیار دیده‌ایم. البته می‌توان افکت‌های بصری را هم کم یا زیاد کرد، بدون اینکه تغییری در گیم‌پلی به وجود بیاید.
۲۹۹ دلار برای یک کنسول نسل نهمی دیوانه‌وار به نظر می‌رسد. اما آیا این کاهش قیمت تاثیر بسزایی در اجرای بازی‌های نسل بعدی دارد؟
حرف‌های رونالد از آن جا قابل اعتماد هستند که متوجه می‌شویم سری اس و اکس پردازنده و عملکرد I/O یکسانی دارند. در واقع دو موردی که باعث به مشکل خوردن کنسول‌های نسل فعلی (خصوصا عملکرد ضعیف‌تر از حد انتظار اکس‌باکس وان اکس و پلی‌استیشن ۴ پرو) شده است، در سری اس رفع شده‌اند. به همین دلیل است که اکس‌باکس وان اکس با وجود داشتن GPU قدرتمند ۶ ترافلاپسی، نمی‌تواند عملکردی آن طور که باید و شاید داشته باشد.
اما GPU اکس‌باکس سری اس در مقایسه با وان اکس چطور است؟ شاید در نگاه اول بگویید که خب ۶ ترافلاپس بیشتر از ۴ ترافلاپس است و در نتیجه، GPU سری اس حتی از وان اکس هم ضعیف‌تر است. اما واقعیت این است که ترافلاپس اصلا معیار مهمی نیست. قطعا بخشی از نگرانی هواداران، به گردن خود مایکروسافت و اصرار بیش از اندازه و نابه‌جا برروی عدد ترافلاپس است. با این حال رونالد در مورد GPU سری اس می‌گوید:
با معماری RDNA 2، شاهد بهبود عملکرد ۲۵ درصدی نسبت به معماری قدیمی GCN خواهیم بود که در وان اکس از آن استفاده کرده بودیم. کارایی RDNA 2 به طرز واضحی بیشتر از GCN است. همچنین با نگاهی به فناوری‌های مانند Float 16 و Variable Rate Shading، در مجموع باید گفت که شاهد بهبود عملکرد ۴۰ الی ۵۰ درصدی نسبت به GCN هستیم. در واقع مقایسه‌ی خام عدد ترافلاپس بین دو نسل صحیح نیست، چرا که به طرز متفاوتی به آن نگاه می‌شود. همچنین GPU سری اس علاوه بر قدرت خام، در مقایسه با وان اکس دارای ویژگی‌های نسل بعدی مانند Ray-Tracing سختافزاری است. اکس‌باکس سری اس به شما همان تجربه‌ی نسل بعدی سری اکس را می‌دهد، اما با وضوح تصویر کم‌تر.
منظور رونالد این است که سری اس با وجود داشتن ترافلاپس کم‌تر، بهره‌ی بیشتری از آن‌ها خواهد برد. پس به گونه‌ای می‌توان گفت که GPU سری اس قدرتی مشابه با وان اکس دارد، اما آن کنسول وضوح تصویر ۴K را هدف داده بود و سری اس تمرکز خود را برروی ۱۴۴۰p گذشته است که یعنی باز هم شاهد بهبود عملکرد خواهیم بود و توسعه‌دهندگان می‌توانند قدرت اضافه را صرف افکت‌های بصری کنند.
برخلاف باور برخی، سری اس به طرز قابل توجه‌ای قدرتمندتر از اکس‌باکس وان اکس است.
از GPU که بگذریم، باید گفت که پیشرفت بسیار زیاد پردازنده و SSD نسبت به نسل قبل، باعث می‌شود تا بازی‌ها با نرخ فریم بالاتری برروی سری اس اجرا شوند و همچنین بتوانیم شاهد پیشرفت‌های گیم‌پلی باشیم. پر واضح است که مایکروسافت تمرکز خود برای این نسل را تنها برروی بهبود گرافیک نگذاشته است و بهبود نرخ فریم و زمان بارگذاری هم از اهداف آن‌ها بوده است. رونالد در این باره می‌گوید:
پیش از این کنسول‌های جدید با توجه به بهبودهای ظاهری بازی‌ها قضاوت می‌شدند. اما این نسل متفاوت است و می‌خواهیم از نظر سایر شاخه‌های فنی هم پیشرفت داشته باشیم. مثلا وقتی در حال تجربه‌ی یک بازی جهان‌باز هستید و در دنیای آن غرق شده‌اید، نباید شاهد دیر ظاهر شدن یک بافت باشید. گیم‌پلی با نرخ فریم بالا و روان از اهداف مایکروسافت برای نسل بعد است.
مایکروسافت همچنین با اتکا به فناوری Sampler Feedback Streaming، قصد دارد تا از پهنای باند SSD اکس‌باکس سری اکس و اس بهره‌ی بهتری ببرد. Sampler Feedback Streaming به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که داده‌های ارسال‌شده به GPU را کنترل کنند و در واقع GPU تنها مواردی را بارگذاری می‌کند که به آن نیاز دارد. این مورد به تنهایی باید باعث بهبود چشم‌گیر عملکرد شود:
وقتی به معماری Velocity اکس‌باکس یا Sampler Feedback Streaming نگاه می‌کنیم، متوجه پتانسیل واقعی نوآوری برای نسل بعد می‌شویم. با چیزی مثل Sampler Feedback Streaming، عملکرد کنسول می‌تواند بسیار بهتر از اعداد و ارقام خام باشد. در واقع ما تمرکز بسیاری برروی بهینه‌سازی داشته‌ایم.
خب پس با این اوصاف آیا سری اس باعث عقب‌ماندگی نسل بعد می‌شود؟ راستش را بخواهید پاسخ ما نه است. گوین استیونز (Gavin Stevens)، طراح ارشد استودیوی تیم بلور گیمز (Team Blur Games) هم با ما موافق است:
نه، قرار نیست این کنسول باعث عقب‌ماندگی نسل بعد بشود. هر کسی که کمی تجربه داشته باشد متوجه این مسئله خواهد شد. حقیقت این است که اکس‌باکس سری اس تنها به معنی نیاز به بهینه‌سازی بیشتر از سوی سازندگان است. در واقع همانطور که برروی رایانه‌‌های شخصی و سخت‌افزارهای متفاوت شاهد آن هستیم. اصلا همین حالا هم با کنسول‌های پرو شاهد این اتفاق هستیم.
خب پس با این اوصاف آیا سری اس باعث عقب‌ماندگی نسل بعد می‌شود؟ راستش را بخواهید پاسخ ما نه است.
البته خوب است بدانید که تا ۲ الی ۳ سال آینده، شاهد عرضه‌ی بازی‌های توسعه‌یافتی برای نسل هشت هستیم که یعنی از همان پردازنده‌ی قدیمی Jaguar استفاده می‌کنند و کنسول‌های نسل بعد ابدا نباید مشکلی در اجرای آن‌ها داشته باشند. مایکروسافت از همان ابتدا قول داده بود که تمام بازی‌های استودیوهای اکس‌باکس در یکی دو سال اول، برروی اکس‌باکس وان هم عرضه خواهند شد. در مقابل به نظر می‌رسید که سونی کاملا روند مخالفی را پیش گرفته است، اما به تازگی تایید شد که Marvel’s Spider-Man: Miles Morales و Horizon Forbidden West برای پلی‌استیشن ۴ هم عرضه خواهند شد.
در نهایت باید گفت که مانند تمام نسل‌های کنسولی پیشین، کمی طول خواهد کشید تا توسع‌دهندگان به صورت کامل با سخت‌افزار جدید آشنا بشوند و راه‌های بهینه‌سازی بهتر را یاد بگیرند. به همین دلیل احتمالا با گذر زمان و پیشرفت گرافیکی بازی‌ها، شاهد استفاده‌ی بهتر از سخت‌افزار هم خواهیم بود و احتمالا سری اس از این نظر هم مشکلی نخواهد داشت. هر چند شاید وعده‌ی ۱۴۴۰p تا پایان نسل دوام نیاورد و شاهد پایین آمدن وضوح تصویر برای برخی بازی‌ها به ۱۰۸۰p باشیم. در مجموع باید گفت که اگر تمام وعده‌های مایکروسافت به حقیقت تبدیل شوند، شاید این نسل واقعا بتوانیم شاهد استاندارد شدن نرخ فریم ۶۰ فریم بر ثانیه و عملکرد بهتر باشیم و تنها شاهد افزایش وضوح تصویر نباشیم. اکس‌باکس سری اس هم بهترین بازتاب‌گر این باور است.
