چای و دیگر هیچ…
چای باید لب سوز و لب دوز و لبریز و دیشلمه (قندپهلو) باشد. این جمله‌ی معروفی است که زیاد به گوشمان خورده است. در واقع یکی از تفریحات لذت بخش، نوشیدن یک فنجان چای گرم است مخصوصا در هوای سرد زمستان و همراه با بیسکوییت‌هایی که تازه از فر بیرون آورده شده‌اند. در زندگی ما ایرانی‌ها، چای جایگاه ویژه و استفاده‌ی وسیعی دارد. بعد از فعالیت‌های روزانه و بازگشت به خانه، چیزی که می‌تواند خستگی را رفع کند یک نوشیدنی گرم است. این گیاه نه تنها خوشمزه است بلکه دارای فواید بیشماری است از جمله کاهش التهاب و کاهش خطر بیماری مزمن مانند سرطان، چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی.
اما چای داغ در کنار تمام این لذت‌ها و مزایای سلامتی، معایبی هم دارد که نباید از آن‌ها غافل شد. به همین دلیل توصیه می‌شود کمی صبر کنید تا نوشیدنی‌های گرم، تا دمای زیر ۶۰ درجه‌ی سانتیگراد خنک شوند.
آیا نوشیدنی‌های گرم به ما آسیب می‌رسانند؟
مطالعه‌ای که در ایران انجام شد نشان داد: در افرادی که روزانه بیش از ۳ فنجان (۷۰۰ میلی لیتر) چای داغ با دمای ۶۰ درجه‌ی سانتیگراد یا بالاتر می‌نوشند، خطر ابتلا به سرطان مری ۹۰ درصد افزایش یافته است. البته منظور محققان، به طور کلی نوشیدنی‌های داغ است. تحقیقات دیگری نشان می‌دهند که نوشیدن چای داغ به تنهایی باعث ایجاد سرطان نمی‌شود بلکه عوامل خطر دیگری مانند استعمال سیگار یا قلیان، نوشیدن الکل، مصرف تنباکو، رژیم غذایی نامناسب و قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا نیز می‌توانند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان‌ها را افزایش دهند.
کمربند سرطان مری در ایران کجاست؟
مطالعه‌ای انجام شده است که نشان می‌دهد میزان سرطان مری در استان‌های مناطق شمالی و شمال شرقی کشور ایران، بالاتر از حد معمول است. براساس آمار موسسه‌ی ملی سرطان در سال ۲۰۱۵، این مناطق دارای ۱۴ تا ۱۷ مورد سرطان مری به ازای ۱۰۰/۰۰۰ نفر بوده‌اند، در حالی که در ایالات متحده‌ی آمریکا، فقط ۴ مورد سرطان مری در هر ۱۰۰/۰۰۰ نفر وجود داشته است. به همین دلیل به این مناطق، کمربند سرطان مری گفته می‌شود که احتمالا با عادات غذایی و مصرف نوشیدنی‌های گرم در این مناطق بی ربط نیست.
سرطان مری چیست و چه ارتباطی با چای و نوشیدنی‌های بسیار داغ دارد؟
طبق آمار آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، سرطان مری هشتمین سرطان شایع در جهان است و سالانه حدود ۴۰۰/۰۰۰ نفر را به دام مرگ می‌کشاند. مری یک لوله‌ی عضلانی توخالی است که مایعات، بزاق و غذای جویده شده را از دهان به معده منتقل می‌کند. در هر دو انتهای مری، عضلات حلقوی به نام عضلات اسفنگتری وجود دارند که ورودی و خروجی مری را باز و بسته می‌کنند. سرطان مری زمانی اتفاق می‌افتد که در مری تومور رشد کند یا سلول‌های آستر مری تغییر کنند. دو نوع سرطان مری وجود دارد:
سرطان سلول سنگفرشی: این نوع سرطان هنگامی اتفاق می‌افتد که سلول‌های نازک مسطح که درون مری را پوشانده‌اند تغییر کنند.
آدنوکارسینوما: این نوع سرطان در مجاری مخاطی مری و معمولاً در قسمت تحتانی مری اتفاق می‌افتد.
کارسینومای سلول سنگفرشی مری (ESCC) نوعی سرطان مری مرتبط با چای داغ است که در مطالعات بالا ذکر شده است.
علائم سرطان مری چیست؟
شایع‌ترین علامت ESCC یا هر نوع سرطان مری، مشکل در بلع یا بلع دردناک است. علاوه بر این ممکن است فرد علائمی مانند سرفه‌ی مزمن، سوء هاضمه یا سوزش سردل، کاهش وزن، کاهش اشتها و خونریزی از مری را تجربه کند.
نکاتی که در مورد مصرف بیش از حد چای و سایر نوشیدنی‌های کافئین دار باید بدانید
بارداری و کافئین
مصرف بیش از حد کافئین در دوران بارداری ممکن است منجر به عوارضی مانند سقط جنین یا وزن کم نوزاد هنگام تولد شود. چای گیاهی نیز باید با احتیاط استفاده شود زیرا بعضی از مواد تشکیل دهنده‌ی آن باعث زایمان زودرس می‌شود. توصیه می‌شود میزان کافئین در بارداری از ۲۰۰ میلی گرم در روز تجاوز نکند.
درمانی برای سردرد… اما در اندازه‌ی مناسب
مصرف متناوب کافئین ممکن است به تسکین برخی سردردها کمک کند. با این حال، اگر به صورت مزمن استفاده شود، می‌تواند اثر متضاد داشته باشد زیرا بدن نسبت به کافئین بی تفاوت می‌شود.
مراقب وابستگی به کافئین باشید!
کافئین یک ماده‌ی اعتیادآور است، مصرف منظم چای یا هر منبع دیگر کافئین می‌تواند منجر به وابستگی شود. علائم ترک کافئین ممکن است شامل سردرد، تحریک پذیری، افزایش ضربان قلب و خستگی باشد.
افزایش اضطراب، استرس و بی قراری
مصرف بیش از حد کافئین، از چای یا هر منبع دیگری ممکن است منجر به احساس اضطراب، استرس و بی قراری شود. یک فنجان متوسط چای (۲۴۰ میلی لیتر) بسته به نوع و روش تولید آن حاوی حدود ۱۱ تا ۶۱ میلی گرم کافئین است. چای سیاه کافئین بیش‌تری نسبت به انواع سبز و سفید آن دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که کافئین زیر ۲۰۰ میلی گرم در روز اضطراب قابل توجهی ایجاد نمی‌کند. با این وجود، برخی از افراد نسبت به کافئین بیش‌تر حساس هستند. اگر متوجه این علائم شدید، مصرف چای را کاهش دهید.
بی خوابی و کافئین
مصرف زیاد کافئین ممکن است تولید ملاتونین را کاهش داده و الگوی خواب را مختل کند. در نتیجه‌ی مصرف زیاد کافئین فرد دچار بی خوابی می‌شود.
عوارض گوارشی
کافئین موجود در چای به دلیل شل کردن اسفنکتر پایینی مری و افزایش تولید اسید در معده، می‌تواند باعث سوزش سر دل یا تشدید رفلاکس اسید معده شود. کافئین همچنین باعث تحریک بافت گوارشی شده و در نتیجه علائمی مانند حالت تهوع یا درد معده را ایجاد می‌کند. رفلاکس معده به مری نیز، خود عاملی برای افزایش خطر ابتلا به سرطان مری است.
چای ضد آهن!
مواد موجود در چای می‌تواند با آهن موجود در غذاهای گیاهی متصل شود و جذب آهن در دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد و باعث کمبود آهن در بدن می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود بلافاصله پس از هر وعده‌ی غذایی چای مصرف نکنید.
